Sarman kedilerin neden çoğunlukla erkek olduğu bilim insanları tarafından yapılan araştırmalarla açıklığa kavuşturuldu. Genetik faktörlerin bu durumdaki rolü detaylı olarak incelendi.
Sarman kedilerin neden çoğunlukla erkek olduğu sorusu, bilim insanları tarafından yapılan genetik araştırmalarla yanıt buldu. Kedilerin renkleri ve cinsiyetleri arasındaki bağlantı, X ve Y kromozomları üzerinden açıklanıyor.
Kedilerde renk genleri X kromozomu üzerinde bulunur. Dişi kedilerde iki adet X kromozomu (XX) bulunurken, erkek kedilerde bir X ve bir Y kromozomu (XY) bulunur. Sarmanlık geni de X kromozomu üzerinde yer alır. Bu genin iki farklı aleli (varyasyonu) vardır: biri turuncu (sarman) rengi, diğeri ise siyah rengi ifade eder.
Dişi bir kedi, her iki X kromozomunda da sarmanlık genini taşıyorsa, tüy rengi sarman olabilir. Ancak, bir X kromozomunda sarmanlık geni, diğerinde ise siyah renk geni varsa, bu durumda kedi 'kırma' (tortoiseshell veya calico) olarak adlandırılan, hem sarman hem de siyah renkli bir tüy yapısına sahip olur. Bu durum, X kromozomu inaktivasyonu adı verilen bir süreçle açıklanır; bu süreçte dişi memelilerde X kromozomlarından biri rastgele olarak devre dışı bırakılır.
Erkek kedilerde ise durum farklıdır. Bir erkek kedi sadece bir X kromozomuna sahip olduğu için, bu kromozomdaki gen hangi rengi ifade ediyorsa, kedi o renkte olur. Eğer X kromozomu sarmanlık genini taşıyorsa, kedi sarman olur; eğer siyah renk genini taşıyorsa, kedi siyah olur. Erkek kedilerin kırma (tortoiseshell) veya üç renkli (calico) olması oldukça nadirdir. Bu durum, genellikle Klinefelter sendromu gibi genetik bir anormallik sonucu ortaya çıkar. Bu sendromda erkek kedide fazladan bir X kromozomu (XXY) bulunur, bu da dişi kedilerdeki gibi kırma veya üç renkli tüy yapısına izin verir. Ancak bu durumdaki erkek kediler genellikle kısırdır.
Sonuç olarak, sarman kedilerin çoğunlukla erkek olmasının temel nedeni, renk genlerinin X kromozomu üzerinde bulunması ve erkek kedilerin sadece bir X kromozomuna sahip olmasıdır. Dişi kedilerde ise iki X kromozomu bulunduğu için, farklı renk genlerinin bir araya gelmesiyle kırma veya üç renkli tüy yapısı oluşabilir.