Osmanlı İmparatorluğu'nda bayramların kutlanma şekilleri ve padişahların bu kutlamalara yaklaşımları zaman içinde değişiklik göstermiştir. Özellikle bayramlarda mahkumlara özgürlük verilmesi geleneği dikkat çekicidir.
Osmanlı İmparatorluğu'nda bayram kutlamaları, padişahların tutumlarına göre farklılık göstermiştir. Bazı padişahlar şatafatlı törenler düzenlerken, bazıları ise daha sade kutlamaları tercih etmiştir. Bayramların en dikkat çekici özelliklerinden biri ise mahkûmlara özgürlük verilmesi geleneğidir.
Fatih Sultan Mehmet döneminde bayramlaşma törenleri büyük bir ihtişamla yapılırdı. Padişah, tahtında oturur, devlet erkanı ve halk bayramını tebrik ederdi. Ancak sonraki dönemlerde bu törenlerde değişiklikler yaşanmıştır. Örneğin, bazı padişahlar bayram namazını halkla birlikte kılmayı tercih etmiştir.
Bayramlarda mahkûmlara af uygulaması Osmanlı toplumunda önemli bir yere sahipti. Bu uygulama, toplumsal barışı ve adaleti sağlama amacı taşırdı. Ancak, affedilecek mahkûmların seçiminde bazı kriterler bulunurdu. Ağır suçlular ve devlet düşmanları genellikle bu aftan yararlanamazdı. Daha çok küçük suçlardan hüküm giyenler veya pişmanlık duyanlar affedilirdi.
II. Abdülhamid döneminde ise bayram kutlamaları daha sade bir hale getirilmiştir. Padişah, halkla daha yakın ilişkiler kurmaya özen göstermiş ve bayramlaşma törenlerini halkın katılımına açık hale getirmiştir. Bu dönemde, bayramlarda yapılan yardımlar ve hayır işleri de artmıştır.
Sonuç olarak, Osmanlı İmparatorluğu'nda bayramlar, sadece dini bir ritüel olmanın ötesinde, toplumsal dayanışmayı ve adaleti sağlayan önemli bir araç olarak görülmüştür. Mahkûmlara özgürlük verilmesi geleneği ise bu anlayışın somut bir göstergesiydi.