18. yüzyılda yaşamış İngiliz kimyager James Price'ın, cıva kullanarak altın elde etme iddiasıyla gerçekleştirdiği deneyler ve bu deneylerin yankıları.
18. yüzyılda İngiltere'de yaşamış kimyager James Price, cıva kullanarak altın elde ettiğini iddia ederek büyük bir sansasyon yaratmıştır. Zengin bir ailenin çocuğu olan Price, genç yaşta kimyaya ilgi duymuş ve Oxford Üniversitesi'nde eğitim almıştır. Laboratuvarında çeşitli deneyler yaparak simya ile ilgilenen Price, 1782 yılında Kraliyet Cemiyeti'ne sunduğu bir dizi deneyle dikkatleri üzerine çekmiştir.
Price, deneylerinde cıvayı ısıtarak çeşitli kimyasal maddeler eklemiş ve sonunda altın elde ettiğini ileri sürmüştür. Bu iddia, dönemin bilim dünyasında büyük bir heyecan yaratmış ve birçok bilim insanı Price'ın deneylerini görmek için laboratuvarına akın etmiştir. Price, Kraliyet Cemiyeti üyelerinin huzurunda da deneylerini tekrarlamış ve altın elde ettiğini göstermiştir.
Ancak, Price'ın bu başarısı kısa sürmüştür. Birçok bilim insanı, Price'ın deneylerini tekrarlamak istemiş ancak aynı sonuçları elde edememiştir. Şüpheler artmaya başlayınca Price'tan deneylerini detaylı bir şekilde açıklaması istenmiştir. Açıklama yapmaktan kaçınan ve davetlere rağmen deneylerini tekrarlamayan Price'ın sahtekar olduğu iddiaları giderek güçlenmiştir. 1783 yılında, iddiaların ve baskının artması üzerine James Price intihar etmiştir. Price'ın intiharı, bilim dünyasında büyük bir şok etkisi yaratmış ve onun deneylerinin sahte olduğu genel kabul görmüştür.
James Price'ın cıva deneyi, simya ve kimya arasındaki sınırların bulanık olduğu bir dönemde gerçekleşmiştir. Deneyin detayları ve Price'ın motivasyonları hala tartışma konusudur. Bazı tarihçiler, Price'ın gerçekten altın elde ettiğine inanırken, diğerleri onun bir sahtekar olduğunu düşünmektedir. Her ne olursa olsun, James Price'ın cıva deneyi, bilim tarihinin ilginç ve tartışmalı olaylarından biri olarak kalmaya devam etmektedir.